DOSTLUGUN SARTLARI
DOSTLAŞMANIN ŞARTLARI FAYDALARI VE ZARARLARI
Dostluğun, kardeşliğin şartları dörttür:
1. Dost olunacak kimsenin zeki olması ve yağcı olmamasıdır.
Zira aklı noksan bir dost, düşmanı sana musallat ettirir. Nifak
hastalığına yakalanmış yağcı ise sırrını ifşa eder.
2. Dost edineceğin kimse günahları terk edenlerden olsun. Çünkü
günahları terk edemeyen, dünyada dert, ahirette vebaldir. "Kişi sevdiği
kimseyledir." Günahları terk etmeyen arkadaş günahım sana bulaştırır.
3. Zeki ve doğru olmalıdır.Sözünde doğru olmayanın sözü, kınama;
ahmağın sohbeti ise meymenetsizliktir.
4. Hayrı bilir hayra yol gösterir, şerri bilir serden sakınır kimseyle
arkadaş ol. Güzel huylularla sohbet daima hayrlı; çirkin ahlaklı ile
sohbet ise serdir, onunla sevgi adavete = düşmanlığa döner. Hayrlının
alameti, seni beğenmesidir. Şerlinin alameti ise seni tahkir etmesidir.
Hadîs-i şerîfte: "Aşırı sevgi gözleri (ayıblardan) kapatır." buyrulmuştur.
Dostluğun taydaşı da dörttür:
1. Din ve dünyada yardımlaşma,
2. Zekayı artırma,
3. Kötülüğü terk ettirme,
4. Vakit geçirmektir.
"Dostunu sevdiğinde, umulur ki ondan darılırsın diye ölçülü sev.
Buğzettiğinde yine temkinli ol, umulur ki dost olur; utanmayasın."
Yedi kişiyle dostluk zararlıdır:
1. Günahından vazgeçmeyen,
2. Gıybete, haber dolaştırmaya mübtela olan,
3. Kınayıcı, tenkidci,
4. Sır ve ayıbları saklamayan,
5. İlmiyle amel. etmeyen,
6. Senden yiyip de sana yedirmeyen. (Fakirse müstesna.)
7. Hırs ve hased sahibiyle arkadaşlık yapılamaz. Zira hırs ve
hased sahihleri, daima insanı ahiretin sevablarından alıkoyar.
Ayet-i kerîmede şöyle ferman buyrulmuştur: "Dostlar (dünyada
günah işleme üzerine ahbablaşanlar) o (kıyamet) gün(ü) birbirine
düşmandır, Takva sahihleri (Allah yolunda O'nun taati üzerinde dost
olanlar) müstesna. (Çünkü onlar sadık dostlardır ve dostlukları ebedîdir.)
Ey Ben'im ayetlerime iman edip de müslüman olan kullarım! Bugün size
hiçbir korku yoktur. Siz mahzun da olmayacaksınız."
İzahı: Cenab-ı Hakk bu ayet-i kerîmede bizleri büyük bir vazifeye teşvik
etmektedir. Dostlar birbirine düşmandır, takvada dostlaşanlar müstesna.
Takva sahibleri olan dostlar ahirette birbirini ararlar. Ve birbirine şefaat ederler.
Şer üzerinde birleşenler ise cehennemin kapılarında birbirleriyle çekişirler.
Bir hadîs-i şerîf meali: "Kendinize kardeşleri çoğaltınız. Çünkü Allah bir
mü'mini diğer din kardeşleri arasında azablandırmaktan hoşlanmaz."
İzahı: Arkadaşına günahı terk ettirecek, emrieri yaptıracak, hakîkî dost ve
kardeştir. Bunun dışında arkadaşların hepsi, yılanlar, akreblerdir. Kimisi
yılan gibi ısırır, zehirler. Kimisi köpek gibi havlar, tenkid eder. Kimisi kurt
gibi seni yer. Kimisi kaplan gibi seni parçalar. Kimisi karga gibi etini yer,
gıybet yapar. Kimisi de sinek gibi sana eziyet verir. Ona göre arkadaş ara.
Her kim kardeşinin ayıbını gizlemezse kardeş olamaz.